Mediterranee

Algemene informatie over het Middellandse Zeegebied

De ligging op de breuklijn van twee grote tektonische platen, Afrika en Eurazië, zorgt voor een grote variatie aan landschappen. De landhoogten variëren van zee niveau tot 4.500m. In de kustzones hebben geologische veranderingen, tijdens de ijstijden en de tussenliggende warmere perioden, steile bergen en breuklijnen gecreëerd. Dit maakte het mogelijk voor de plaatselijke plantenwereld om schuilplaatsen te vinden in tijden van klimaatveranderingen. In latere tijden beschermden deze plaatsen de planten tegen menselijke invloeden.

Het kanaal van Sicilië splitst de Middellandse Zee in twee delen, het westelijke en het oostelijke deel. Het onderscheid wordt voornamelijk gemaakt door klimatologische invloeden: het Westelijke Bassin (beïnvloed door de Atlantische oceaan) en het Oostelijke Bassin (beïnvloed door het landklimaat). Het warme oppervlakte water van de Atlantische oceaan komt de Middellandse Zee binnen terwijl de koude wateren, met een laag zoutgehalte, uit de diepte van de Middellandse Zee naar de Atlantische oceaan gaan. Gedeeltelijk volgt het Atlantische water de Noord Afrikaanse kust en komt terug langs de Europese kust terwijl deze steeds zouter en warmer wordt. De uitwisseling van de watermassa met de Straat van Gibraltar wordt geabsorbeerd door het westelijke deel, wat een belangrijke invloed heeft op het klimaat. De regenval rondom de Middellandse Zee varieert van 100mm tot 3.000mm.

Aangaande de vegetatie

Planten - Een unieke en bedreigde biodiversiteit.
De biodiversiteit van het Middellandse Zeegebied met 30.000 plantsoorten, waarvan 13.000 inheems, is buitengewoon. Het biedt 4 keer meer plantsoorten dan de rest van Europa.

De Middellandse Zeekusten waren ooit begroeid met bladhoudende eik- en naaldboom-bossen. Eeuwen van menselijke activiteit hebben hier verandering in gebracht zodat nu laag struikgewas, bestaande uit sclerofiele struiken met leerachtige bladeren, de overhand heeft. Vele inheemse planten behoren tot dit leefgebied.

Drie belangrijke soorten vegetatie kunnen worden onderscheiden:

Maquis: Dit is de belangrijkste vegetatie soort in de regio, gekenmerkt door struiken met leerachtige bladeren, meestal Cistus, Erica, Genista, Juniperus, Myrtus, Phillyrea, Pistacia en andere groenblijvende planten. Deze soorten vegetatie zijn over het algemeen afkomstig uit bossen.

Bossen: Bossen zijn, sinds het begin van de beschaving, zo'n 8.000 jaar geleden, grotendeels omgezet in akkerland of weiland. Echter, dennen en loofbossen groeien in grote gebieden in het noorden en oosten van het Middellandse Zeegebied, met name in het Taurusgebergte in Turkije. De zeldzame cederbossen (Cedrus libanotis) zijn beperkt te vinden in het noordoosten, tussen de westelijke deel van de Taurusgebergte en Libanon, vooral boven een hoogte van 1.000m.

Garrigue: Dit leefgebied beperkt zich tot semi-droge en laaggelegen kustgebieden en wordt gehandhaafd door begrazing en branden. We zien aromatische taxa met droogte resistente bladeren, voornamelijk Rosmarinus, Salvia en Thymus.

52% van de 22.500 soorten planten komen nergens anders in de wereld voor. Endemische soorten zijn voornamelijk geconcentreerd op de eilanden en schiereilanden, tegen rotswanden en op bergtoppen en komen veel minder voor op de toegankelijke vlakten.

Het Middellandse Zeegebied is de thuisbasis van niet minder dan 290 soorten inheemse bomen, waaronder 201 inheemse soorten. Sommige bomen zijn karakteristiek zoals de Ceder van Libanon (Cedrus libanotis) en de arganboom (Argania spinosa). De Kreta dadelpalm (Phoenix theophrasti) welke de enige inheemse palmboom in de Middellandse Zee is en alleen te vinden is in Kreta alsmede in een specifieke regio van Turkije.

Vitaal element: De menselijke invloed

De menselijke kolonisatie in verschillende vormen gaat 8.000 jaar terug. De belangrijkste effecten zijn: ontbossing (voor de bouw en agrarische zones), intensieve begrazing, branden en ontwikkeling van de infrastructuur, met name langs de kust. Ongeveer 300 miljoen mensen leven momenteel in het Middellandse zeegebied. De snelle groei van de bevolking en de mechanisatie van de landbouw leidt tot grote veranderingen. Watertekorten en woestijnvorming zijn ernstige problemen in dit gebied. De Middellandse Zeekust trekt elk jaar 110 miljoen bezoekers. De infrastructuur die hiervoor nodig is en het uitspreiden van de duinen en stranden hebben een dramatische impact op de kustgebieden.

Al 2.000 jaar geleden reserveerden de Romeinen en Grieken gebieden voor de bescherming van natuurlijke hulpbronnen. Het feit blijft dat de beschermde gebieden slechts 90.000km² uitmaken, dat is 4,3% van de totale oppervlakte. Het is niet gemakkelijk om een goede balans te vinden tussen het behoud van biodiversiteit en menselijke ontwikkeling. Deze doelstelling is een echte uitdaging en hierdoor staat er, in onder andere de "Habitat" Richtlijn van de Europese Unie voor de oprichting van "Natura 2000"-gebieden: "Regionale samenwerkingsprogramma's zijn ook belangrijk."

Het westelijke Middellandse Zeegebied

Spanje

Het Betische rif in Zuid Spanje
De Betische Cordillera is een bergketen in het zuiden en het zuidoosten van Spanje, georiënteerd in een ENE (oostnoordoostelijke) richting. Het strekt zich uit van de Golf van Cádiz tot de Cabo de la Nao. De Betische Cordillera werd gevormd door een complexe interactie van de Afrikaanse plaat met de Eurazische plaat. Het Betische rif maakt deel uit van de boog van Gibraltar, waarbij ook het Marokkaanse rif hoor, en ze vormen het westelijke uiteinde van de Alpen. Ze bestaan uit gemetamorfoseerde rotsen uit de vroege Mioceen (18 miljoen jaar geleden). De Betische Cordillera vormt een florale hotspot. De flora van de regio Murcia omvat ongeveer 2.500 inheemse planten.

Kurk-eik bos (D) - Nationaal Park Alcornocales
Dit park heeft het grootste kurk-eikenbos (kurkeik) op het Iberisch schiereiland. Vandaar de bijnaam "het koninkrijk van de kurkeik". Het park ligt tussen de Sierra de Grazalema en het puntje van Tarifa, bestaande uit verschillende middelhoge bergketens (variërend van een paar honderd meter boven de zeespiegel in de omgeving van Tarifa tot 1.091m, de top van de Aljibe). Het zuidelijke gebied wordt doorkruist door smalle rivierdalen, een uniek landschap in Europa. Het herbergt de overblijfselen van een vegetatie die dateert uit het Tertiair. De kurkeiken, in combinatie met de Portugese eiken of "Quejigo" (Quercus faginea subsp. faginea) vormen waardevolle bossen in combinatie met andere soorten zoals de Pontische rhododendron (Rhododendron ponticum subsp. baeticum) en de wilde olijfboom (Olea oleaster). Het kurk-eikenbos is vermengd met soorten zoals Spaanse heide (Erica lusitanica), laurier-blad zonneroosje (Cistus laurifolius), goudenregen van Spanje (Genista hispanica). Deze verschillende vegetatie formaties, gevormd door zeer uiteenlopende plantensoorten, zijn één van de grootste voorbeelden met kenmerken van het oorspronkelijke mediterrane bos.

Spaans Sparrenbos (D) - Sierra Nevada PN
Het natuurpark van de Sierra Nevada (1989) heeft een oppervlakte van 174.849ha, waarvan 85.883ha ook nationaal park zijn. Het is gelegen tussen de provincies Almería en Granada, in Andalusië, Zuid-Spanje. Het werd uitgeroepen tot biosfeerreservaat door de UNESCO in 1986. Het beheer van dit beschermde gebied is complex, omdat het veel menselijke activiteiten ondersteunt. In het park zijn de hoogste toppen van het Iberisch Schiereiland (Mulhacén 3.482m en Veleta 3.396m) waarvan 15 van deze toppen meer dan 3.000m hoog zijn. Ze vormen een scheiding aan de noordzijde tussen het Atlantische klimaat en aan de zuidzijde het mediterrane klimaat.
Wat een bijzondere waarde geeft aan de Sierra Nevada is niet alleen zijn grandioze landschap maar ook de talrijke unieke en endemische plantensoorten. Vanwege de hoogteverschillen kunnen er tot vijf niveaus aan vegetatie aanwezig zijn. Op grotere hoogten bestaat de vegetatie uit de zwarte dennen (Pinus uncinata). Deze bossen kunnen ook gewone esdoorns (Acer pseudoplatanus) bevatten en het kreupelhout is vergelijkbaar met dat van een beukenbos.
De Spaanse zilverspar (Abies pinsapo) is een echte relikwie. Ze zijn nog te vinden in een aantal bergketens bij Málaga en Cádiz. Deze bomen zijn afkomstig uit de Noord-Afrikaanse bossen. Ze vormen dichte en donkere bossen in zeer gescheiden enclaves en zijn veel voortkomend in het hooggebergte van Zuid Spanje (zoals de Sierra de las Nieves, de Sierra Bermeja en Sierra de Grazalema).

Kalksteen kliffen (BCD)
Kreupelhout is in het hele Middellandse Zeegebied aanwezig. In het zuiden wordt dit gekenmerkt door een veelheid aan planten en struiken. Het groeit in symbiose met zijn droge en moeilijke omgeving, hetzij op het strand op kalkrotsen of in het achterland op middelhoog gebergte. Deze vegetatie is nauw verwant aan de bodemeigenschappen en de oorspronkelijke samenstelling van de rotsen en het gevolg van een opeenstapeling die zich over miljoenen jaren uitgestrekt heeft. De grond bestaat achtereenvolgens uit sediment, steenkool, vulkanische rotsen, wit kalksteen van koraal, klei en gips (tint en gevarieerde lagen afhankelijk van de diepte). De kalksteen die we vandaag zien vormen kliffen welke zijn vrijgekomen door erosie, hierop groeien oa : rots rozen (Cistus), speldenkussen bloemen, salie (Salvia), rozemarijn (Rosmarinus) en lavendel.

Het Midden-Atlas gebergte van Marokko

Eiken en Atlas ceders (F)

Dit erfgoed wordt beschermd onder andere in het Ifrane nationaal park, wat de mooiste bossen van het koninkrijk bevat, met inbegrip van ceders, eiken, kurkeiken en Aleppo dennen. In het hart van het Midden-Atlasgebergte, in een lange vegetatie zone, kunt u bossen zien, afhankelijk van de hoogte en belichting, samengesteld uit johannesbroodbomen, eiken, ceders, coniferen en ceders (legendarische bomen en iconische soorten van de regio).
Liggend op 125.000ha en bijna het gehele westelijke gedeelte van de Centrale Midden-Atlas bezettend, is het park een gebied dat wordt gekenmerkt door een reliëf van middelhoge bergen van kalksteen of dolomiet met, lokaal, leisteen of vulkanisch gesteente. Het bevat meer dan 1.015 gevarieerde en originele plantensoorten (meer dan 22% van alle Marokkaanse plantensoorten).

De Canarische Eilanden

Dennenbomen (A) - Acampada - Tamadaba

Pilancones PN (Gran Canaria) - Gelegen in de gemeente San Bartolomé de Tirajana, beslaat het park 5.794ha en speelt het een belangrijke rol bij de bescherming van de bodem alsmede het watermanagement. Het dennenbos is gelegen op de toppen van de bergen en vormt een goed bewaard gebleven gebied. Dit park beschikt over plantensoorten van groot botanisch belang zoals de Canarische den (Pinus canariensis), Canariesche wolfsmelk (Euphorbia canariensis), Canarische drakenbloedboom (Dracaena draco) en Savin jeneverbes (Juniperus sabina).

Garajonay PN (eiland Gomera) - Dit park bevat een dicht bos en bestaat uit verschillende plantensoorten die onderworpen zijn aan de passaatwinden. De toppen van de bergen worden gekenmerkt door een vrij dichte mist en een zeer hoge luchtvochtigheid. De mist wordt gestopt door dit bos en is essentieel voor zijn overleving in een eilandgebied gedomineerd door droogte. Dit groenblijvende laurier bos heet "Lauri-silva" omdat de meeste boomsoorten vergelijkbare bladeren hebben met die van laurierbomen. Men vindt er bomen als de Canarische laurier (Laurus Novocanariensis), laurier van de Azoren (Laurus azorica), laurier van de Canaries (Apollonias barbujana), Azoreaanse hulst (Ilex perado), wit hout (Picconia azorica) en stinklaurier (Ocotea foetens). Het heeft een oppervlakte van 9.884ha (11% van het eiland) en is een overblijfsel van subtropische bossen die een groot deel van Europa en Noord-Afrika enkele miljoenen jaren geleden bezetten. Dit bos is samengesteld uit verschillende soorten bos en beschikt over ongeveer 2.000 soorten planten. Het wordt beschouwd als een authentiek levend fossiel.

Frans Bos (E)

In ons park vinden wij een groep van zuidelijke sferen aangepast aan min of meer droge en/of winderige gebieden.

Het Oostelijke Middellandse Zeegebied

Griekenland, Turkije, Cyprus, Libanon en Israël

De garrigue of maquis zijn zeer aanwezig en maken deel uit van de ondergroei van dennenbossen. In ons park wordt dit gebied beschouwd als bossen, struikgewas en open plekken. Emblematische bomen zijn: Dennenbomen in de verschillende variëteiten en de cederen van Libanon. Om de sfeer te reproduceren zal bijzondere aandacht worden besteed aan de samenstelling van de bodem; sommige plantensoorten hebben niet dezelfde behoeften.

De Aleppo den (Pinus alepensis) is beperkt tot het westelijke en het centrale deel van het oostelijke bekken. Prachtige bossen zijn te vinden in bijvoorbeeld het Taurusgebergte NP (zone C). Deze bergen strekken zich uit over 560km, langs de zuidkust van Turkije en de afzonderlijke centrale Anatolische steppen van het oostelijke Middellandse Zeegebied. In het oosten zijn het de bergen Amanos, die een belangrijke rol spelen bij de vorming van deze regio, die sterk worden beïnvloed door de Middellandse Zee. Tussen het Taurusgebergte, klippen (kalksteen) en de zee, vinden we een diversiteit van terrestrische en mariene ecosystemen. Deze bevatten een aantal verschillende habitats zoals weiden boven de boomgrens, hardhout bossen, kreupelhout, rivierbeddingen, lagunes, zoutwater moerassen, kustbossen en duinen.

In Turkije bevinden zich regio's die onze aandacht krijgen; Rize - Artvin (zone 3-5), een deel van het reservaat Camili dat bekend staat als de eerste Turkse biosfeer. Dit is een bakermat van de post-glaciale bossen in Europa. De regio is een belangrijk relikwie met vele plantensoorten die de overblijfselen vormen van oude mediterrane flora, zoals de Griekse liaan (Periploca graeca), salie-blad zonneroosje (Cistus salviifolius), de terpentijnboom (Pistacia terebinthus), de pruikenboom (Cotinus coggygria) en Siciliaanse sumak (sumak). Deze aanwezigheid komt voor een groot deel doordat de Kaukasus gespaard is gebleven van de gevolgen van het terugtrekken van de gletsjers na de laatste ijstijd. Wij hebben ook andere regio's van Turkije onderzocht met parken zoals Aladaglar Miliparki (zone C), Kaçkar Daglari, Igneada Langoz (zone 12), Ormanlar milipark (zone 12).

De Calabrische den (Pinus brutia) is te vinden in de oostelijke regio, waaronder in Syrië en Aleppo. Dennen van Calabrië zijn voornamelijk aanwezig in gebieden met middelgrote hoogten (500 tot 900m), de mooiste bossen bevinden zich in het noordwesten van Syrië in de regio Froulok maar ook op Kreta in het Samaria NP (zone B). Bossen in het zuiden van Griekenland en Kreta zijn samengesteld uit 20% dennen (Pinus alepensis, Pinus Sylvestri, Pinus Sylvestri en Pinus nigra). De gewone cipressen (Cupressus sempervirens) zijn ook in overvloed aanwezig op de supra-mediterrane hoogten van Kreta.

De Libanon ceder (Cedrus libanii) is van groot belang voor de bosbouw rond de Middellandse Zee. In deze regio's moeten we de inheemse cederbossen onderscheiden die overbleven na de ijstijd in het Kwartair. Zo komen we Atlasceder bossen tegen (Cedrus atlantica) in Noord-Afrika, Marokko en Algerije; Libanon Cedar (libanonceder) (6) in Klein-Azië, Libanon en Turkije en Cyprus ceder (Cedrus brevifolia) op Cyprus. Cederbomen bestonden ten noorden van de Middellandse Zee ten tijde van het Mio-Plioceen, voordat zij naar het zuiden van de mediterrane vegetatie verhuisden, zoals blijkt uit pollen analyse van sedimenten.

De bossen van de berg Meron (zone C), evenals die van de berg Karmel in Israël zijn ook representatief voor de Mediterrane boslandschappen. Mount Meron is gelegen ten noord oosten van het meer van Tiberias. Mount Carmel, ten zuiden van de stad Aïfa, is geïntegreerd in een natuurgebied van 60.000ha, alwaar het bos streng wordt beschermd.

Hoe hebben we de sectie "Middellandse Zeegebied" van het Botanisch Park Château Pérouse ontworpen?

We vonden dat het geen zin heeft gebieden in de buurt van onze regio te behandelen omdat prachtige parken, reservaten en natuurgebieden het al mogelijk maken deze te bezoeken. Wij hebben een aantal geselecteerd, van Barcelona tot Toscane, die het u mogelijk maken om specifieke kenmerken te ontdekken of om gewoon te genieten van de prachtige landschappen. Voor meer informatie "klik hier"

De zone van het westelijke Middellandse Zeegebied zal een golfbaan bevatten van het type Pitch & Putt. Het parkoers zal een alternatieve route vormen door de botanische tuin. De golfers kunnen de passie voor deze sport combineren met het ontdekken van de botanische tuin. Klik hier om meer te weten over de golfbaan.